Brak możliwości załadunku: co w sytuacji, gdy kierowca nie może dokonać załadunku aż do zamknięcia firmy? [PORADA PRAWNIKA]
Czekał, czekał… i się nie doczekał! Sytuacje, w których kierowcy odmówiono możliwości załadunku, nie należą do najczęstszych, jednak również się zdarzają. Brak możliwości załadunku: co powinien zrobić kierowca? Jakie prawa ma przewoźnik? Podpowiadamy!
Opis sytuacji: przewoźnik X przyjechał do firmy Z na załadunek o ustalonej godzinie, kilka godzin przed zamknięciem siedziby firmy. Aż do zamknięcia nie pozwolono mu dokonać załadunku, kierowca w związku z tym odjechał. Następnego dnia przewoźnik X musiał zająć się realizacją innych zadań, nie przyjechał więc ponownie do firmy Z. Teraz obie firmy, i X, i Z, żądają rekompensaty za zaistniałą sytuację. Która z nich ma rację?
brak możliwości załadunku
Odpowiedź prawnika Kancelarii Transportowej Legaltrans, Karoliny Kiwior:
W zależności od typu przewozu będą tu miały zastosowanie przepisy Konwencji CMR w przypadku przewozu międzynarodowego lub Prawa przewozowego w przypadku przewozu krajowego.
W pierwszej kolejności odnieśmy się do zachowania przewoźnika. Należy je ocenić negatywnie i to bez względu na to, czy opisana sytuacja była wynikiem samowolnego zachowania kierowcy (który – jak to często niestety bywa – nie poinformował nikogo o sytuacji zastanej na załadunku ), czy też wynikała z decyzji przewoźnika.
brak możliwości załadunku
Co mówi Konwencja CMR?
Wynika to stąd, że m. in. art. 3 Konwencji CMR jasno stanowi, że: przy stosowaniu niniejszej Konwencji przewoźnik odpowiada, jak za swoje własne czynności i zaniedbania, za czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, do których usług odwołuje się w celu wykonania przewozu, kiedy ci pracownicy lub te osoby działają w wykonaniu swych funkcji.
Ponadto, jeżeli już chodzi o sam sposób w jaki konkretnie przewoźnik powinien się zachować, jest to jasno opisane w przepisach. Przewoźnik nie ma dowolności w kształtowaniu swojego postępowania w trakcie procesu realizacji zadań przewozowych. W pierwszej kolejności zwróćmy uwagę na zapisy Konwencji CMR, która w art. 14 wskazuje:
- Jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny wykonanie umowy przewozu na warunkach podanych w liście przewozowym jest lub staje się niemożliwe przed przybyciem towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, przewoźnik jest obowiązany zażądać instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzania towarem, zgodnie z artykułem 12.
- Jeżeli jednak okoliczności pozwalają na wykonanie przewozu na warunkach różniących się od przewidzianych w liście przewozowym i jeżeli przewoźnik nie zdoła uzyskać w dostatecznie krótkim czasie instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzania towarem zgodnie z artykułem 12, powinien on podjąć środki, jakie wydają mu się najlepsze w interesie osoby uprawnionej do rozporządzania towarem.
Powyższe można traktować jako uszczegółowienie zapisów art. 12 tj.
1. Nadawca ma prawo rozporządzać towarem, a w szczególności zażądać od przewoźnika wstrzymania przewozu, zmiany miejsca przewidzianego dla wydania towaru albo też wydania go odbiorcy innemu niż wskazany w liście przewozowym.
6. Jeżeli wskutek postanowień ustępu 5 b) niniejszego artykułu przewoźnik nie może wykonać otrzymanych instrukcji, powinien on niezwłocznie zawiadomić o tym osobę, od której instrukcje te pochodzą.
7. Przewoźnik, który nie wykona instrukcji wydanych w warunkach przewidzianych w niniejszym artykule lub który zastosuje się do takich instrukcji nie zażądawszy przedłożenia pierwszego egzemplarza listu przewozowego, odpowiada wobec osoby uprawnionej za powstałą stąd szkodę.
Dodatkowo, aby przewoźnik nie został pokrzywdzony wskutek tego, że musiał wykonywać polecenia uprawnionych, w art. 16 Konwencji CMR wprowadzono następujące regulacje:
1. Przewoźnik ma prawo do zwrotu kosztów spowodowanych zażądaniem przez niego instrukcji lub ich wykonaniem, o ile koszty te nie wynikły z jego winy.
brak możliwości załadunku
Co mówi polskie Prawo przewozowe?
Z niemal analogicznymi uregulowaniami będziemy mieć do czynienia w przypadku przewozów krajowych, które także regulują obowiązki przewoźnika, a konkretnie czynią to w art. 49:
1. Przewoźnik jest obowiązany przewieźć przesyłkę w oznaczonym terminie.
2. Jeżeli nie zachodzi wina przewoźnika, termin przewozu przesyłki przedłuża się o okres jej zatrzymania z powodu:
1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych;
2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych;
3) zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki;
4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania;
5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki;
6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.
3. Jeżeli przewoźnik nie wykonuje przewozów w dni wolne od pracy, bieg terminu przewozu zawiesza się na te dni.
4. Przyczynę i czas przedłużenia oraz zawieszenia biegu terminu przewozu przewoźnik jest obowiązany wskazać w liście przewozowym.
5. Jeżeli termin przewozu upływa w godzinach, w których punkt odprawy przewoźnika nie jest otwarty dla czynności ekspedycyjnych, zakończenie terminu następuje po upływie dwóch godzin od najbliższego otwarcia punktu dla tych czynności.
6. Jeżeli termin przewozu upływa w dniu ustawowo wolnym od pracy, zakończenie terminu następuje o tej samej godzinie najbliższego dnia roboczego, chyba że przewoźnik dokonuje czynności ekspedycyjnych również w dniu ustawowo wolnym od pracy.
7. Termin przewozu przesyłki jest zachowany, jeżeli przed jego upływem przewoźnik:
1) zawiadomił odbiorcę o nadejściu przesyłki, która ma być wydana w punkcie odprawy, i przygotował ją do odbioru bądź tylko przygotował ją do odbioru, jeżeli nie był obowiązany do zawiadomienia;
2) postawił do rozporządzenia odbiorcy przesyłkę, która ma być wydana poza punktem odprawy.
Jednocześnie należy pamiętać o uprawnieniach nadawcy wynikających z art. 53 prawa przewozowego:
1. Nadawca może odstąpić od umowy przewozu lub wprowadzić do niej zmiany żądając, aby przewoźnik:
1) zwrócił mu przesyłkę w miejscu nadania;
2) wydał przesyłkę w innym miejscu niż miejsce wskazane w liście przewozowym;
3) wydał przesyłkę innej osobie niż odbiorca wskazany w liście przewozowym.
2. Odbiorca jest uprawniony do rozporządzania przesyłką w sposób określony w ust. 1 pkt 2 i 3, jeżeli nadawca nie zastrzegł inaczej w liście przewozowym. Zmianę określoną w ust. 1 pkt 2 odbiorca może wprowadzić tylko przed nadejściem przesyłki do miejsca przeznaczenia wskazanego w liście przewozowym.
3. Nadawca lub odbiorca rozporządzają przesyłką po przedstawieniu otrzymanego egzemplarza listu przewozowego, składając odpowiednie oświadczenie pisemne.
4. Uprawnienie nadawcy do rozporządzania przesyłką wygasa, gdy odbiorca wprowadził zmianę umowy przewozu, przyjął list przewozowy albo odebrał przesyłkę.
brak możliwości załadunku
Jak widać na podstawie przywołanych przepisów, wzajemne obowiązki stron przewozu są dość jasno określone i nie powinno być wątpliwości co do prawidłowego sposobu postępowania, co jednak nie ma tu miejsca ze względu na niewielką znajomość podstawowych przepisów zarówno wśród przewoźników, jak i też nadawców czy odbiorców.
W tym miejscu należy wskazać także na art. 54 prawa przewozowego odnoszący się do samego sposobu wywiązywania się przewoźników z otrzymywanych poleceń:
1. Przewoźnik jest obowiązany do wykonania poleceń nadawcy albo odbiorcy w zakresie zmiany umowy przewozu, chyba że:
1) polecenie jest niewykonalne;
2) wykonanie polecenia spowodowałoby zakłócenia w eksploatacji;
3) wykonanie polecenia naruszałoby obowiązujące przepisy;
4) nie zachowano szczególnych warunków obowiązujących w tym zakresie.
2. O niemożności wykonania polecenia przewoźnik jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić uprawnionego.
3. Należności wynikłe wskutek zmiany umowy przewozu ponosi odpowiednio nadawca lub odbiorca zależnie od tego, który z nich wprowadza zmiany.
Jednocześnie ustawodawca w art 70 wprost uregulował kwestię niewywiązania się z wykonalnego polecenia:
Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkody wynikłe wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania polecenia zmiany umowy przewozu, chyba że zachodzą okoliczności wymienione w art. 54 ust. 1 i 2. (wskazane powyżej).
brak możliwości załadunku
Reasumując, jak wyraźnie widać na podstawie przywołanych powyżej przepisów, kwestie związane z przeszkodami w przewozie są uregulowane przez przepisy, zarówno odnośnie przewozów międzynarodowych, jak też przewozów krajowych. Wobec tego wydawać by się mogło, że strony wszelakich umów przewozowych nie powinny mieć wątpliwości co do sposobu postępowania – jest jednak inaczej, potwierdza się to także w codziennej pracy Kancelarii.
Na zakończenie należy także dodać, że roszczenia wynikłe z przedstawionej sytuacji powinny być kierowane pomiędzy tymi stronami, które są ze sobą wzajemnie powiązane umowami. W tym przypadku można założyć, że przewoźnik ma umowę z nadawcą, a z kolei nadawca z odbiorcą, tak więc to odbiorca może skierować swoje roszczenie względem swego kontrahenta, czyli nadawcy, a ten może mieć z tego tytułu regres do przewoźnika oraz dodatkowo ewentualnie własne roszczenia.
Autor: Karolina Kiwior, prawnik Kancelarii Transportowej Legaltrans
Komentarze
Na razie nie ma komentarzy
Twój komentarz
Jeśli chcesz napisać komentarz, zaloguj się:
lub zarejestruj się.